Compost wordt al sinds de oudheid gebruikt om het organisch stof gehalte van en de biodiversiteit in de bodem te verhogen. Decentraal composteren wordt om ons onduidelijke reden zo goed als onmogelijk gemaakt. Compostthee voor de landbouw is een mogelijkheid om toch de vruchten van compost plukken, zonder in een wir war van wet- en regelgeving verstrikt te raken.
Inhoudsopgave
Waarom compostthee voor de landbouw
Helaas heeft de Nederlandse overheid ergens een keer besloten dat composteren een gevaarlijk proces is dat aan banden gelegd moet worden. Ondersteund door organisaties als de BVOR wordt decentraal composteren op locatie zo goed als onmogelijk gemaakt. Zo voert deze organisatie op moment van schrijven van deze blog een rechtszaak tegen boeren die zelf composteren.
Naast dit voorbeeld zijn ons ook andere situaties bekend waarbij omgevingsdiensten en NVWA composteren behandelen als een extreme biohazard. Er wordt geschermd met argumenten dat het proces mogelijke onveilig is. Daarnaast wordt het tegengaan van de verspreiding van gekke koeienziekte, mond en klauwzeer en de varkenspest genoemd.
Bovenstaande is een printscreen uit een pdf van de Rijksoverheid genaamd: “Veelgestelde vragen en antwoorden rond kleinschalig verwerken van gft/gfe/swill“. Er wordt naast de risico’s van gekke koeienziekte, mond en klauwzeer en de varkenspest ook geschermd met “het reguleren van de kwaliteit en het gebruik van meststoffen om milieuvervuiling te voorkomen“. Ondertussen zitten er microplastics in de zogenaamde Controlled Release Fertilizers.
To zover onze tirade tegen het systeem van negatieve controle, want er zijn ook oplossingen waardoor je toch met de positieve effecten van compost aan de slag kan. Middels compostthee voor de landbouw.
Wat is compostthee?
Akkerbouwbedrijf had er in februari van dit jaar al een mooie rijm van gemaakt. “Met [compost]thee op het land heb je bodemleven in de hand“.
Compostthee is een vloeibare meststof die wordt gemaakt door compost gedurende een bepaalde tijd in water te laten weken, vaak met extra beluchting, om zo nuttige micro-organismen, voedingsstoffen en organische stoffen uit de compost vrij te laten komen. Deze voedingsrijke vloeistof wordt vervolgens gebruikt om planten te voeden en de bodemgezondheid te verbeteren.
Compostthee bevordert het bodemleven, versterkt de weerstand van planten tegen ziekten en stimuleert de groei, en wordt zowel in de biologische landbouw als in tuinen toegepast als een natuurlijke en milieuvriendelijke bodemverbeteraar.
Waarom compostthee voor de landbouw belangrijk is
De positieve effecten van compost op de bodem en het bodemleven zijn bekend. De mogelijkheden voor de landbouw om in eigenbeheer een hoge kwaliteit compost te maken, zijn echter beperkt.
Voor het composteren en opslaan van groenafval gelden bodemvoorschriften uit paragraaf 4.89 van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Je mag tot 600 m3 op het eigen terrein composteren, mits de ingrediënten uit het eigen bedrijf komen. Om tot een goede C:N verhouding te komen, dient de boer echter vaak bruin materiaal aan te voeren. Dit komt niet uit de eigen inrichting en is daardoor niet toegestaan.
De Rijksregels gelden voor een volume van 3 m3 tot en met 600 m3. Dus tot 3 m3 is er een ongekende vrijheid om materiaal aan te voeren en zelf te composteren.
🔢 Rekenvoorbeeld voor 10.000 liter compostthee
Een regelmatig gebruikte verhouding is:
- 1 deel compost op 10 tot 20 delen water
We nemen de middelste verhouding van 1:15 voor een mooie balans tussen effectiviteit en efficiënt gebruik van compost.
✅ Berekening:
- 10.000 liter water / 15 = ±667 liter compost nodig
Omdat 1 kubieke meter (kuub) compost = 1.000 liter, betekent dat:
✅ Je hebt ongeveer 0,67 m³ (ofwel 670 liter) compost nodig om 10.000 liter compostthee te maken.
Als we de gebruikelijke verhouding van 1 deel compost op 15 delen water aanhouden (1:15), dan krijg je:
🔢 Berekening:
3.000 liter compost × 15 liter water = 45.000 liter compostthee
✅ Met 3 kuub compost kun je dus ongeveer 45.000 liter compostthee maken
(uitgaande van de verhouding 1:15, wat een mooie balans is tussen kracht en efficiëntie).
🌱 Gemiddelde dosering compostthee per hectare
- Voor bladtoepassing:
👉 200 – 500 liter per hectare (lage volumes, focus op het blad en microbioom) - Voor bodemtoepassing (soakin’ the soil):
👉 1.000 – 2.000 liter per hectare (voor het activeren van het bodemleven)
🔢 Wat kun je doen met 45.000 liter compostthee?
| Toepassing | Verbruik per ha | Met 45.000 liter kun je: |
|---|---|---|
| Bladtoepassing | 300 liter/ha | ±150 hectare behandelen |
| Bodemtoepassing | 1.500 liter/ha | ±30 hectare behandelen |
Een kleine composteermachine voor landbouwers
De landbouw denkt in grote getallen. Jaarlijks wordt al snel tussen de 10 en 40 ton compost per hectare uitgereden. Reken maar uit hoeveel compost je dan moet inkopen als je boert op 120 hectare. Zelfs de hierboven genoemde toegestane 600 m3 is dan niet voldoende om in je eigen compost behoefte te voorzien.
Het voordeel van compostthee, is dat je met 3 m3 compost 150 hectare kan behandelen. Met die geachte in het achterhoofd is het logischer om te kijken naar een kleine compacte composteermachine die enkele kuub per jaar maakt.
Bij het maken van compostthee wil je dan per definitie een composteermachine die werkt op basis van biologische warmte. Alle andere composteermachines zullen je bacterie leven nagenoeg vernietigen en een schimmeldominante compost bijna helemaal onmogelijk maken.
De Compost-S9 is zo’n composteermachine. Hij werkt op basis van biologische warmte, verbruikt minder dan < 1 kWh per maand, is helemaal van RVS en maakt batches hoogwaardige compost van ongeveer 500 liter per charge.
Onderzoek naar gebruik van compostthee voor de landbouw
Hieronder geven wij enkele voorbeelden van studies die gedaan zijn naar het gebruik van compostthee in de landbouw.
-> ILVO-onderzoek naar compostthee als bladtoepassing in wintergraan: In 2021 en 2022 voerde het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) proeven uit waarbij compostthee als bladtoepassing werd gebruikt op wintertarwe en wintergerst. De resultaten toonden geen significante verschillen in plantgezondheid, opbrengst of graankwaliteit tussen behandelingen met en zonder compostthee. [Bron]
-> Onderzoek naar wormencompostthee door Wij.land: In 2021 experimenteerden 18 boeren van Wij.land met het brouwen en toepassen van wormencompostthee op hun land. De eerste resultaten waren veelbelovend: de aangebrachte micro-organismen vestigden zich in de bodem en stimuleerden nuttige processen, wat bijdroeg aan een gezondere bodem en mogelijk een verbeterde plantengroei. [Bron]
-> Effecten van compostthee op gewasbescherming in de boomkwekerij: In de boomkwekerijsector wordt compostthee soms rechtstreeks op gewassen toegepast om plagen te onderdrukken, zoals witziekte. Hoewel er positieve ervaringen zijn, ondervonden gebruikers knelpunten zoals de tijdsbesteding en mogelijke contaminatie van leidingen. Desondanks blijft compostthee een veelbelovende natuurlijke methode voor gewasbescherming. [Bron]
Tot slot
Compostandig heeft een praktische en betaalbare composteermachine voor landbouwers. Hiermee maak je hoogwaardige compost om daar compostthee mee te maken. Meer weten? Download ons factsheet van de Compost-S9 of neem contact met ons op. Wij vertellen je graag meer over onze composteeroplossingen.